متحد دانستن قطر برای ایران اشتباه استراتژیک است

اندیشکده روابط بین الملل: از ابتدای شروع تنش میان عربستان و قطر، بحث نزدیکی تهران و دوحه در محافل بین المللی به گوش رسیده و پیرو آینده این نزدیکی استراتژیک تحلیل‌های فراوانی نیز ارائه شد.
در وهله نخست باید توجه داشت تنش شکل گرفته کنونی، اساسا حاصل نزدیکی عربستان سعودی، اسرائیل و مصر پیرامون ضدیت این سه بازیگر منطقه‌ای در مقابل اخوان المسلمین است و قطر هم اکنون نه تنها با عربستان و کشورهای کوچک پیرو آن، بلکه با ائتلاف سه گانه عربستان، اسرائیل و مصر با پشتیبانی ایالات متحده رو به رو می‌باشد.
بعد از روی کار آمدن دولت محمد مرسی در مصر، پیروان خط فکری اخوان المسلمین در خاورمیانه یعنی ترکیه، قطر و حماس با برجسته سازی پارامترهای این خط فکری در سیاست‌های خود دست به ایجاد ائتلافی چهارجانبه در مقابل ایدئولوژی اسلام وهابی به رهبریت عربستان سعودی می‌زنند که این اتفاق تا ایجاد دوگانگی در گروه‌های تروریستی و معارض دولت‌های خاورمیانه در خاک سوریه، عراق، افغانستان و یمن نیز پیش می‌رود.
نزدیکی حماس به مصر سبب دوری این گروه از ایران شد و بعد از سقوط دولت محمد مرسی این گروه بر اثر جدا ماندن از حامیان خود به طور واضح خلع هویتی را تجربه کرد که هم‌اکنون نیز شاهد آن هستیم. اما ترکیه و قطر همچنان بر مواضع خود در ضدیت با اسلام وهابی و پشتیبانی از اسلام اخوانی تاکید داشته و دکترین سیاست منطقه‌ای خود را بر این اساس تدوین کرده‌اند.
از این منظر، بحران کنونی کشورهای عربی و قطر را اساسا باید یک بحران ایدئولوژیک در چهارچوب اسلام اهل سنت دانست نه یک بحران مبتنی بر مسائل استراتژیک یا اقتصادی و با این اوصاف وضعیت فوق نمونه‌ای کم نظیر از بحران‌های ایدئولوژیک منطقه غرب آسیا می‌باشد که اسلام شیعه طرفیتی در آن ندارد.
اگر مبحث نزدیکی ایران به قطر و ایجاد جبهه‌ای جدید در متوازن قدرت منطقه‌ای را مطرح کنیم، این بحث در وهله نخست مبتنی خواهد بود بر مسائل ژئواستراتژیک و با توجه به آنچه ذکر شد بحران کنونی فوق الذکر اساسا فاقد این پارامتر است، از این جهت امکان بهره مندی از این شاخصه عملا وجود نخواهد داشت و ایجاد ائتلاف با قطر در شرایط ذکر شده بیش از آنکه ائتلافی سازنده برای تهران باشد، ائتلافی مخرب برای ریاض خواهد بود.
تهران می‌تواند مسیر این بحران را تغییر داده و پارامترهای غیر ایدئولوژیک را در آن فعال و پررنگ سازد که به عنوان نمونه می‌توان به مسائل اقتصادی و ترانزیتی در جهت خنثی سازی تحریم‌های قطر از سوی عربستان اشاره کرد که در صورت ادامه بحران فوق و به تبع آن تحریم‌های اقتصادی قطر می‌توان به بهره برداری استراتژیک از آن پرداخت. لیکن تا محقق نشدن این مهم، احتساب قطر به عنوان متحد و شریک منطقه‌ای تهران، یک اشتباه بزرگ استراتژیک محسوب خواهد شد.

درباره نویسنده

سید عبدالمجید زواری

مدیر اندیشکده روابط بین الملل

خبرنامه اندیشکده روابط بین الملل

با تکمیل فرم زیر،از دست اول ترین اخبار روز دنیا مطلع شوید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • دسترسی به به محصولات ویژه سایت
  • تخفیف در کلیه دوره ها
  • دریافت پشتیبانی برای محصولات
  • بهره مندی از تخفیف های ویژه کاربران

جدید ترین محصولات

سبد خرید