عملیات کرکوک؛ اقدامی عملی در برابر جدایی کردستان عراق

علی‌کرمی
اندیشکده روابط بین الملل: پس از پایان ضرب‌الاجل ۷۲ ساعته برای خروج نیروهای پیشمرگه از کرکوک، به دستور «حیدر العبادی»، نخست وزیر عراق، عملیات کنترل نیروهای عراقی بر کرکوک و بازپس‌گیری چاه‌های نفت آن یکشنبه‌شب آغاز شد.

با شروع این عملیات، نیروهای مشترک عراقی از جمله ارتش، نیروهای مبارزه با تروریسم و «الحشد الشعبی» عراق، در شمال کرکوک موفقیت سریع به دست آوردند و بامداد روز دوشنبه، توانستند بر فرودگاه، تعدادی از چاه‌های نفت، پایگاه‌های نظامی «کیوان» و «خالد» در کرکوک مسلط شوند.

همزمان؛ تحرکات برخی مسوولان محلی کُرد از جمله اقدام «نجم الدین کریم» استاندار برکنار شده کرکوک مبنی بر سلاح به دست گرفتن مردم کرکوک در برابر ارتش دولت مرکزی عراق و استفاده اربیل، از برخی نیروهای «پ ک ک» در کرکوک، نشان از آن دارد که افراد تحت امر «مسعود بارزانی» در مسیر نزاع گام برمی‌داند.

شورای امنیت ملی عراق هشدار داده است، استفاده از نیروهای مسلح خارجی در کرکوک اعلان جنگ به دولت مرکزی عراق قلمداد می‌شود.

در همین چارچوب، «حاکم الزاملی» رئیس کمیسیون امنیت ملی پارلمان عراق در گفت وگو با پایگاه خبری عراقی موسوم به «اسکوپ ۲۴»؛  نیروهای پیشمرگه کُرد را به تنش و بسیج نیرو در کرکوک متهم کرد و گفت:

“نیروهای پیشمرگه درصدد استفاده از «پ ک ک» در رویارویی با نیروهای ارتش عراق در کرکوک هستند.”

تحولات کرکوک، نخستین پیامد جدی برگزاری همه‌پرسی جدایی کردستان عراق

تحولات کنونی کرکوک، نخستین پیامد جدی برگزاری همه‌پرسی جدایی ( ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ ) در منطقه کردستان عراق است.

پس از برگزاری این همه‌پرسی یک‌جانبه و غیرقانونی، دولت مرکزی در بغداد استفاده از روش‌های مختلف را برای حفظ تمامیت ارضی عراق در دستور کار خود قرار داده است.

برخی از اقدمات دولت مرکزی عراق، درونی و داخلی است؛ مانند دستور «حیدر العبادی» به نیروهای مشترک عراقی برای کنترل کامل کرکوک.

برخی اقدامات دولت مرکزی در بغداد برای حفظ ساختار تمامیت ارضی و وحدت عراق هم در همکاری با دیگر کشورها از جمله همسایگان عراق در دستور کار قرار گرفته است.

کنترل گذرگاه‌های منطقه کردستان عراق، بستن حریم هوایی بین‌المللی این منطقه و مبنا قرار دادن مراودات اقتصادی با عراق فقط از طریق دولت مرکزی، مجموعه اقدامات بیرونی بغداد را برای سد کردن مسیر جدایی‌طلبی در عراق تشکیل می‌دهد.

در این میان؛ کنترل کرکوک و خارج کردن آن از تسلط نیروهای پیشمرگه کردستان عراق، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.

اهمیت کرکوک برای دولت و مسوولان کردستان عراق

اهمیت کرکوک به لحاظ «راهبردی»، «اقتصادی» و «بافت جمعیتی» آن است و مسوولان کردستان عراق به همین سبب به آن چشم دوخته‌اند.

به موازات اهمیت راهبردی و اقتصادی استان کرکوک، بافت جمعیتی آن یعنی وجود ترکمن‌ها، اعراب و کُردها سبب شده است کرکوک پتانسل خشونت و درگیری را داشته باشد.

به همین سبب، «حیدر العبادی» از نیروهای ارتش عراق خواسته است در کرکوک برای برقراری امنیت از «ظرفیت مردمی» استفاده کنند و به مردم احترام بگذارند.

با این حال؛ استان کرکوک جز منطقه کردستان عراق نیست و طبیعی است دولت مرکزی بر این استان نفت‌خیز درچارچوب قانون اساسی عراق مسلط شود.

حضور نیروهای پیشمرگه در کرکوک، در سایه جنگ ارتش عراق با گروه تکفیری داعش انجام شده و غیرقانونی است.

استفاده «حیدر العبادی» از نیروی نظامی برای کنترل کرکوک، به عنوان آخرین گزینه، پس از آن استفاده شده است که نیروهای پیشمرگه کُرد به ضرب‌الاجل تعیین شده احترام نگذاشتند و به نوعی از این دستور سرپیچی کردند.

کنترل کرکوک توسط دولت به معنای بستن شاهراه نفتی منطقه کردستان عراق 

نتیجه این که؛ کنترل کامل کرکوک توسط دولت مرکزی به معنای بستن شاهراه نفتی منطقه کردستان عراق است و یکی از گام‌های تاثیرگذار در برابر حرکت مسوولان کُرد در مسیر جدایی است.

در همین زمینه؛ پایگاه خبری «عربی- ۲۱» روز شنبه در مقاله‌ای به قلم «وائل عصام» نوشت: «جدایی کرکوک از منطقه کردستان عراق، بدون شک بر وضعیت اقتصادی این منطقه تاثیرگذار خواهد بود، چراکه اساس ثروت کردستان عراق مبتنی بر نفت است.

منبع: پارس تودی

درباره نویسنده

سید عبدالمجید زواری

مدیر اندیشکده روابط بین الملل

خبرنامه اندیشکده روابط بین الملل

با تکمیل فرم زیر،از دست اول ترین اخبار روز دنیا مطلع شوید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • دسترسی به به محصولات ویژه سایت
  • تخفیف در کلیه دوره ها
  • دریافت پشتیبانی برای محصولات
  • بهره مندی از تخفیف های ویژه کاربران

جدید ترین محصولات

سبد خرید